Дар замони мо, ҷомеаи муосир бо тағйирёбии ҳаёти аҳолӣ ба тағйирёбии системаи арзёбӣ табдил меёбад. Равандҳои ҷаҳонишавӣ дар соҳаҳои иқтисодӣ, сиёсӣ, фарҳангӣ, ки аҳолии кишварҳо дарҷ араёни муҳоҷират ба хусусият ва сатҳи гуногун мубаддал мешаванд, ки мушкилоти алоқаи структурии ҷомеаҳои мушаххас ва ҷомеа дар маҷмӯъро ба вуҷуд меоварад.  Ин омилҳо дар баъзе мавридҳо ба таназзат дар муносибатҳои байнидавлатӣ, ки бо низоъҳои байнидавлатӣ ҳамроҳ мешаванд, ва дар ин асос, гурӯҳҳои мухолифи ба пайдо шудани натиҷаи дилхоҳ ба онҳо тавассути экстремизм ва терроризм шурӯъмекунанд.

Барои бомуваффақият мубориза бар зидди экстремизм ва терроризм, пешгирии онҳо дар ҷомеа, хусусияти ҷинсииин ҳолатҳо маълум ва фаҳмидан зарураст.

Экстремизм ба соҳаи тафаккури иҷтимоӣ, равоншиносӣ иҷтимоӣ, ахлоқ, идеология ва муносибати байни гурӯҳҳои иҷтимоӣ (экстремизм иҷтимоӣ), миллат (экстремизми қавмӣ ё миллӣ), иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ, ҳизбҳои сиёсӣ, динӣ ҷудо мешавад.

Экстремизм гуногун аст ва ниятҳои он низ гуногунанд. Мақсадҳои асосӣ инҳоянд: моддӣ, идеологӣ, хоҳиши тағзия ва норозигӣ бо вазъияти воқеӣ, ҳокимияти одамон, ҳавасмандии навъҳои нави фаъол, фаъолона, истиқлолияти ҷавонон, қаҳрамонӣ, бозиҳои зуҳури хатароти фавқулодда дошта.

Натиҷаи рафтори ҷиноӣ дар ташкилотҳо иэкстремистӣ ба шахс ва гурӯҳ тақсим карда мешавад. Гурӯҳ будан ба пайдоиши баъзе ниятҳои он барои рафтор, гузоштани ҳадафҳои нав ва пешгирӣ аз кӯҳна мусоидат мекунад. Вақте ки ташаккули ҷозибавӣ ва мақсадҳои фаъолияти экстремистӣ дар гурӯҳе, ки одатан мубодилаи афкор, дониш, таҷриба ва имон,  пешниҳоди тарафайн ва тезонидани содир кардани ҷиноятро ба вуҷуд меорад.

Фаъолияти экстремистӣ (экстремизм) инҳоянд:

-тағйир додани маҷмӯи асосҳои бунёдии системаи конститутсионӣ ва риоя накардани муттасилӣ;

- асоснокии ҷамъияти террористӣ ва дигар фаъолияти террористӣ;

- ташвиқ намудани нафратангезии иҷтимоӣ, нажодӣ, миллӣ ва динӣ;

- таблиғи ихтироъ, ё беқурбшавии шахси дар асоси аснод ииҷтимоӣ, нажодӣ, миллӣ, мазҳабӣ ё забонӣ ё муносибат динӣ;

- вайрон кардани ҳуқуқ, озодӣ ва манфиатҳои қонунии шахсе ва шаҳрванд, вобаста ба муносибати иҷтимоӣ, нажодӣ, миллӣ, динӣ ё забонӣ ё муносибатидинӣ;

- монеъ шудан ба татбиқи шаҳрвандони ҳуқуқҳои интихоботӣ ва ҳуқуқи иштирок дарраъйпурсӣ ё вайрон шудани махфиятиовоз, бо зӯроварӣ ё таҳдиди истифодаи зӯроварӣ;

- монеъшудан ба татбиқи фаъолияти қонунии мақомоти ҳокимияти давлатӣ, мақомоти ҳокимияти маҳаллӣ, комиссияҳои ҳавзавии интихобот, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ ва динӣ ва ё дигар ташкилотҳои вобаста ба зӯроварӣ ё таҳдиди истифодаи зӯроварӣ;

- тарғиб ва ташвиқи оммавии хусусиятҳои нозиҳо ё рамзҳо ё нишонаҳо ё рамзҳое, ки ба хусусиятҳои насронӣ ё рамзҳо дараҷаи нофаҳмӣ доранд;

- даъвати ҷамъиятӣ оид ба татбиқи ин санадҳо ё тақсими масоҳати маснуоти бегуноҳии экстремистӣ, инчунин истеҳсол ё нигаҳдории онҳо бо мақсади тақсими оммавӣ;

Дар Паёми навбатии Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ  Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба Маҷлиси Олӣ  таъкид гардид, ки терроризм ва экстремизм, паҳншавии он, бо оқибатҳои фоҷиабори худ проблемаи ҷиддиро ба бор овардааст. 

Пешгирии экстремизм ва терроризм на танҳо вазифаи давлат, балки вазифаи намояндагони ҷомеаи шаҳрвандӣ мебошад. Ин кор аз нуқтаи назари ҳизбҳои сиёсӣ, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ ва динӣ, шаҳрвандон вобаста аст. Дар кишвари мо пешгирии зуҳуротиэкстремистӣ ҳамчун воситаи якҷоя кардани кӯшишҳои шаҳрвандон дар таҳкими потенсиали иқтисодиву сиёсии мо дида мешаванд.

Г.М.Саидмурадова, мудири кафедраи

 бемориҳои сироятии кӯдакона, дотсент, н.и.т.